เมื่อหลายสิบปีก่อนการ จัดฟันโลหะ เป็นที่นิยมมากในหมู่ดารา นักแสดงวัยรุ่น แต่ปัจจุบันนี้ก็มีการ จัดฟัน ที่มีทางเลือกมากขึ้น แต่หลายคนก็ยังบอกว่าการ จัดฟันโลหะ นั้นดีกว่า

 

จัดฟันโลหะ คืออะไร ?

     การ จัดฟันโลหะ ถูกเรียกได้หลายชื่อ จัดฟัน แบบโลหะ จัดฟันเหล็ก การ จัดฟัน แบบรัดยาง หรือ จัดฟัน ยางสี เป็นต้น เป็นการ จัดฟัน โดยการติดเครื่องมือ จัดฟัน แบบดั้งเดิมที่ประกอบด้วย แบร็คเก็ตโลหะ ( Metal Bracket ) , ลวด แสตนเลสสตีล ( Stainless Steel Archwire ) หรือ ลวดไทเทเนียม ( Titanium archwire )  และ ยางสี ( O-ring ) ไว้ที่ผิวฟันด้านหน้า ( Enamel Surface ) แล้วใส่ลวดผ่านร่องของแบร็คเก็ต ( Slot ) เครื่องมือเหล่านี้ เพื่อเคลื่อนฟัน และ เรียงฟันให้สวยงาม ถือว่าการเป็นการ จัดฟัน ที่คนนิยมทำกันเยอะที่สุด ตั้งแต่วัยรุ่นไปจนถึงวัยผู้ใหญ่ เพราะการ จัดฟัน แบบโลหะ

     นอกจากจะช่วยแก้ปัญหาการเรียงตัวของฟันที่ไม่เป็นระเบียบแล้ว ยังช่วยปรับรูปหน้าให้ดูเรียว นอกจานี้การ จัดฟัน แบบโลหะยังถือเป็นแฟชั่น มีสีมากมายที่มีให้เลือกตามความพอใจของผู้ติดเครื่องมือ จัดฟัน จึงจะเห็นวัยรุ่น ดารา นักร้อง นักแสดง และ คนทั่วไป ผู้ใหญ่ นิยมทำกัน นอกจากนี้ เครื่องมือแบบโลหะ ยังมีการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง ทั้งขนาดรูปลักษณ์ที่เล็กลง กระทัดรัด ไม่มีรอยคมข่วนกระพุ้งแก้ม ลวดก็มีการพัฒนาจาก สแตนเลส มาเป็นลวดที่มีคุณภาพสูง เรียก NiTi ซึ่งช่วยให้การรักษามีประสิทธิภาพมากขึ้น คือ เร็วขึ้น สวยขึ้น

     ถึงแม้ว่าในปัจจุบันจะมีเครื่องมือในรูปแบบอื่น ๆ เช่น เครื่องมือแบบใส ( Invisalign ) เครื่องมือดามอน ( Damon Bracket ) เครื่องมือแบบเซรามิก ( Ceramic ) ถึงแม้ว่าเครื่องมือเหล่านี้จะผลิดขึ้นมาเพื่อมากำจัดจุดอ่อนของเครื่องมือแบบโลหะ แต่เครื่องมือแบบโลหะก็ยังคงได้รับความนิยมอยู่ดี เนื่องจากราคาที่ถูกกว่า และประสิทธิภาพการ จัดฟัน ก็ยังดีกว่าแบบใหม่ในการเคลื่อนฟันบางตำแหน่ง ในสังคมเมื่องไทยยังมองว่า การ จัดฟัน แบบโลหะ เป็นแฟชั่น ไม่ได้เป็นสิ่งที่น่ารังเกลียด หรือไม่สวยแต่อย่างใด

 

ทำไมถึงต้องเลือก จัดฟัน แบบโลหะ ( จัดฟัน เหล็ก )

     เครื่องมือ จัดฟัน ในปัจจุบัน มีหลากหลายมาก ที่เป็นที่รู้จักก็ตั้งแต่ เครื่องมือเซรามิก ( Ceramic Bracket ) เครื่องมือดามอน ( Damon Bracket ) เครื่องมือแบบใส ( Invisalign ) แต่ไม่มีเครื่องมือ จัดฟัน ชนิดไหนที่สมบูรณ์แบบที่สุด สำหรับทุกคน เครื่องมือ จัดฟัน ที่มีผู้พัฒนาย่อมมีข้อดี และ ข้อเสีย มากบ้างน้อยบ้าง แต่ถ้าให้มองมุมความเป็นจริง เครื่องมือ จัดฟัน แบบไหนดีที่สุด เหมาะสมกับความผิดปกติของการสบฟันทุกรูปแบบ คือ “ เครื่องมือโลหะ ” ซึ่งสามารถแก้ไขความผิดปกติของการสบฟันได้เกือบทุกรูปแบบ ซึ่งข้อเสียของการ จัดฟัน แบบโลหะมีอยู่เรื่องเดียว คือ เรื่องความสวยงามระหว่างการ จัดฟัน เนื่องจากจะเห็นเครื่องมือ จัดฟัน ได้อย่างชัดเจนขณะ จัดฟัน ส่วนเรื่องอื่น ๆ ที่เครื่องมือแบบอื่น ๆ ( ดามอน, อินวิสไลน์ ) พยายามชี้ประเด็นเรื่องข้อด้อยของเครื่องมือ จัดฟันโลหะ เช่น

• มีแรงเสียดทานเยอะ ซึ่งในกรณีนี้ ถ้าผู้ จัดฟัน เข้าใจเรื่องทฤษฎีเรื่องแรงเสียดทาน ก็จะสามารถ หลีกเลี่ยง หรือ ป้องกันแรงเสียดทานที่เกิดขึ้นได้อยู่แล้ว อันที่จริงเครื่องมือเซรามิก เป็นเครื่องมือมือที่มีแรงเสียดทานสูงกว่าแบบโลหะอีกด้วย
• ใช้เวลาในการ จัดฟัน นาน การจัดฟันแบบโลหะใช้เวลาในการ จัดฟัน นานกว่าชนิดอื่น ๆ ซึ่งก็ไม่จริง เพราะมันขึ้นอยู่กับความชำนาญ ความเข้าใจในเรื่อง จัดฟัน ของผู้ จัดฟัน ต่างหาก ถ้าการรักษามีการวางแผนอย่างดี และ รักษาอย่างถูกต้องตามหลักวิชาการแล้ว ก็จะสามารถ ระยะเวลาการรักษาการ จัดฟัน แบบโลหะก็จะเร็วกว่า และสวยกว่า การ จัดฟัน ด้วยเครื่องมือชนิดอื่น ๆ อีกด้วย
• อาการเจ็บระหว่าง จัดฟัน อาการเจ็บระหว่าง จัดฟัน เกิดจากรากฟันถูกดันไปกดกับเส้นประสาท และ เส้นเลือดที่บริเวณระหว่างกระดูกหุ้มรากฟันกับรากฟัน ที่เรียกว่า Periodontal Ligament  ซึ่งทำหน้าที่นำอาหารไปเลี้ยงฟันซี่นั้น ๆ ดังนั้น การ จัดฟัน จะต้องมีอาการเจ็บทุกครั้งเพียงแต่ต่างกันที่มาก หรือ น้อย ขึ้นอยู่กับแรง ( Pressure ) ที่ผู้ จัดฟัน ใส่เข้าไป ดังนั้นจะเห็นได้ว่า อาการเจ็บ หรือ ปวดฟันไม่ได้ขึ้นอยู่กับชนิดของเครื่องมือ แต่ในขึ้นอยู่กับการออกแบบแรงที่จะกระทำลงบนตัวฟันมากกว่า ซึ่งผู้ออกแบบแรงก็คือ หมอ จัดฟัน นั่นเองที่เป็นตัวแปรที่จะทำให้เจ็บมากน้อย
• ไม่สวยเพราะเห็นเครื่องมือ แน่นอนว่า เครื่องมือ จัดฟัน แบบโลหะ จะเห็นเครื่องมือ แต่ด้วยความที่มันเห็นเครื่องมือ และ มีสียางให้เลือก มันก็เลยกลายเป็นข้อดีสำหรับคนไขับางกลุ่มที่ต้องการให้เห็นสียาง เป็นแฟชั่น ดังนั้น สำหรับข้อดีนี้ก็เลยไม่แน่ใจว่าเป็นข้อดี หรือ ข้อเสีย
• เครื่องมือโลหะ หลุดง่าย ด้วยเทคโนโลยีที่พัฒนาทางด้านวัสดุ ทางทันตกรรมโดยเฉพาะกาวที่ใช้สำหรับยึดแบร็คเก็ตเข้ากับตัวฟัน มีแรงยึดสูงมาก หลุดยากมาก ถ้าไม่โดนแรงกัดที่รุนแรงจริง ๆ เช่น น้ำแข็ง กระดูกไก่ ดังนั้น เครื่องมือ จัดฟัน ไม่ว่าจะแบบไหนก็หลุดได้เหมือน ๆ กัน ถ้าคนไข้ไม่ช่วยดูแลรักษาเครื่องมือขณะ จัดฟัน

 

หลักการ จัดฟัน แบบโลหะ ทำให้ฟันเคลื่อนที่ได้ยังไง ?

     การ จัดฟัน แบบโลหะ ทันตแพทย์จะติดเหล็ก ( bracket ) บนผิวฟันโดยใช้กาวชนิดพิเศษที่ยึดแน่นมาก ๆ ใส่ลวด ( Main archwire ) ลงไปในร่องของแบร็คเก็ต ( Slot of Bracket ) และ รัดด้วยยางสี ( O-Ring ) หรือ ลวดรัดฟัน ( Ligature Wire ) ซึ่งเมื่อถึงขั้นตอนนี้แรงจากลวดก็จะสามารถถ่ายทอดแรงไปที่ฟันได้แล้ว ฟันก็จะขยับตามแรงที่เกิดจากลวด หรือ อาจจะได้รับแรงจากยาง หรือ สปริงต่างที่กระทำลงบนตัวฟัน เพื่อดึงฟันให้เรียงตัวอยู่ในตำแหน่งที่ต้องการ

     หลังจาก 1-2 ชั่วโมง หลังการ จัดฟัน อาจจะทำให้คนไข้รู้สึกไม่สบายมีอาการปวดฟันจากแรงดึงฟัน ซึ่งสามารถทานยาแก้ปวดเช่น พาราเซตามอน ( Paracetamol ) ได้เพื่อบรรเทาปวด แต่โดยทั่วไปอาการปวดจะหายได้เองภายใน 1 สัปดาห์ หรือ อาจจะระคายช่องปากเพราะยังไม่ชิน มีผลต่อการพูดออกเสียง และ การรับประทานอาหารบ้าง

     หลังจากนั้น 3-4 สัปดาห์ แรงต่าง ๆ ที่ได้ใส่เอาไว้ ไม่ว่าจะเป็นแรงจากลวด หรือ จากยางดึง ก็จะหมดแรง ดังนั้น คนไข้จึงต้องมาเปลี่ยนลวดยาง หรือ อุปกรณ์อื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง เพื่อกระตุ้นให้ฟันขยับไปในทิศทางตามแผนการรักษาที่เราต้องการ ซึ่งการรักษาก็จะวนแบบนี้จนครบ 2-3 ปี ก็จะ จัดฟัน เสร็จ ถอดเครื่องมือ และ ใส่รีเทนอร์ต่อไป

 

อ่านบทความเพิ่มเติม

ยี่ห้อ รากฟันเทียม ( Dental Implant ) ที่ นิยมในประเทศไทย

ระยะเวลาใช้งาน ของ วีเนียร์ แต่ละประเภท